"Vatanını en çok seven görevini en iyi yapandır."( Mustafa Kemal Atatürk)
Vatana hizmet etmeyi gaye edinenler, bu uğurda hayatlarını feda edebilme şuuruna erişebilenlerdir.
Bu hizmet bazen savaş meydanlarında, bazen sinema-tiyatro sahnesinde, bazen eğitim-sağlık ocaklarında, bazen bacaları tüten fabrikalarda hülasa hayatın tüm cephelerinde olur.
Mimar Kemalettin ve Askeri Yüksek Mühendis Cevat Süberk de doğup büyüdükleri vatan toprağına eser kazandırma uğruna hayatını feda edenlerden sadece ikisi.
Önce Mimar Kemalettin’den, 20 liralık banknotların arka yüzünde resmi olan Kemalettin Bey’den başlayalım.
Cumhuriyet’in kuruluşuyla birlikte ortaya çıkan Milli Mimarlık Akımına öncülük edenlerden biri oldu.
Edirne Gar Binası, Ankara Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü Binası, Gazi İlköğretim Muallim Mektebi, Ankara Vakıf Evleri ve İkinci Vakıf Apartmanı onun ülkemize kazandırdığı onlarca eserinden birkaçıdır.
Onun yapılarında Türk Mimarisinin çizgileri görülür.
Kemalettin Bey’in en önemli eserlerinden biri de Ankara Palas olarak bilinen Ankara Vakıf Oteli’dir.
Atatürk’ün “Doğu’dan Batı’ya açılan bir pencere” (1) olarak tarif ettiği bir şaheser.
Ülkemize kazandırdığı eserleriyle Atatürk’ün iltifatına mazhar olmuş Kemalettin Bey’in hayali Ankara Palas’ı bir an evvel tamamlamaktı.
Ancak Kemalettin Bey’in ömrü, tasarladığı muhteşem eserin açılışına vefa etmedi. (2)
Takvim yaprakları 13 Temmuz 1927’yi gösterdiğinde Ankara Palas şantiyesinin konut olarak kullandığı bölümünde geçirdiği beyin kanaması sonucu hayata veda etti.(3)
Sadece Ankara Palas değil, tasarımını yaptığı Gazi İlköğretim Muallim Mektebi’ni de göremedi.(4)
Efsane mühendis
Türkiye’de sanayileşme tarihine yön veren Cevat Süberk anlatmaya kelimelerimiz kifayet etmez.
İrfan Erdem ağabeyin ifadesiyle Atatürk’ün yurt dışına gönderdiği mühendislerden biriydi.(5)
Kırıkkale Silah Fabrikası Teknik Müdürlüğü, Sümerbank Ağır Sanayi Müdürlüğü ve Türkiye Demir Çelik İşletmeleri Genel Müdürlüğü gibi zorlu görevlerin üstesinden gelen, maaşı Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen müstesna bir şahsiyet.(6)
En zor görevi ise Karadeniz Ereğli’ye Demir Çelik Fabrikalarını kurmaktı.
Anadolu’nun 8 bin nüfuslu limanı, demiryolu ve karayolu olmayan bir kasabaya binlerce insanın çalışacağı Türkiye’nin en büyük demir çelik tesislerini kurabilmek öyle zordu ki tarifi bile mümkün değil.
1961yılında temeli atılan fabrikayı(7) 1965 yılında hizmete açabilmek için geceli gündüz çalıştı, varını yoğunu ortaya koydu.
Anadolu’nun 8 bin nüfuslu kasabası Kdz. Ereğli’de dev bir eser yükseldi. Tütmeye başlayan bacalar, pek yakında açılış kurdelesinin kesileceğinin de habercisiydi.
Ancak onun kalbi yoğun çalışma temposunu daha fazla dayanamadı.
15 Mayıs’ta yapılan açılış törenini göremeden 23 Nisan 1965 tarihinde geçirdiği kalp krizi sonucu ebediyete intikal etti.(8)
“Coğrafyaları farklı kaderleri aynı”
Avusturyalı Mozart ve Urfalı Mukim Tahir’i inceleyen Folklor Araştırmacı Abuzer Akbıyık, her iki sanatçı için “Coğrafyaları farklı olsa da kaderleri aynı” tespitini yapmıştı.(9)
Mozart ve Mukim Tahir gibi Kemalettin Bey ve Mühendis Cevat Süberk’in kaderleri de birbirine benziyor. Farklı coğrafi bölgelerde farklı işlerle bu vatana hizmet ettiler.
İkisi de eserlerinin açılışını görmeden hayata veda ettiler.
Ruhları şad olsun.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün kurduğu Cumhuriyet’imizin 100. yılı kutlu olsun.
“Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır.” (Mustafa Kemal Atatürk)
KAYNAKÇA
1-https://www.millisaraylar.gov.tr/Lokasyon/17/ankara-palas Erişim: 30 Eylül 2023
2-https://dergiler.ankara.edu.tr/xmlui;/handle/20.500.12575/85038 Erişim: 07 Ekim 2023
3-https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/mimar-kemaleddin-bey-1870-1927 Erişim: 30 Eylül 2023
4-https://gazi.edu.tr/view/page/252906/mimar-kemaleddin-bey Erişim: 07 Ekim 2023
5- https://www.pusulagazetesi.com.tr/biyografi/irfan-erdem-kimdir Erişim: 07 Ekim 2023
6-CDA 30.18.1-2; 153.39.14
7-https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/eregli-demir-celik-fabrikasi-1960/ Erişim: 07 Ekim 2023
8-https://www.zhaber.com.tr/cevat-suberk-gecti-bu-dunyadan Erişim: 07 Ekim 2023
9-https://www.sanliurfa63.com/urfali-mukim-tahir-ve-mozart-in-kader-benzerligi/11876/Erişim:07 Ekim 2023