8 Kasım… Zonguldak’ı emeğin başkenti yapan, kadim topraklar altında yatan karaelmas hazinesinin keşfinin yıl dönümü.
Ülkemizde ilk kez taş kömürü, Ereğli Kestaneci köyünden Uzun Mehmet tarafından 1829 yılında bulundu.
1848 yılından itibaren havzada işletmeciliğe geçildi.
Nüfusu hızla artan iki topraklar üzerinde Zonguldak şehri yükseldi.
Cumhuriyet’in de ilk vilayeti olan bu şehirde 24 Haziran 1932 tarihinde Zonguldak Halkevi kuruldu.
Kömürün kim tarafından keşfedildiğini ve keşfediliş hikâyesini tespit etmek üzere; Halkevinin Kütüphane ve Neşriyat Komitesi üyeleri Tahir Karauğuz ve Ahmet Naim ile Zonguldak Ticaret Odası Başkanı Hüseyin Fehmi İmer’in yer aldığı bir komisyon teşkil edildi. (1)
Komisyon çalışmaları sonucunda, ilk kömür damarının 8 Sonteşrin (Kasım) 1829 tarihinde Uzun Mehmet tarafından Ereğli’nin Köseağzı Mevkiinde bulunduğu tespiti yapıldı.
Kömürün bulunduğu 8 Kasım’ın da Uzun Mehmet’in Anma ve Kömür Bayramı olarak kutlanmasına karar verildi.(2)
Karabük’ün 8 Kasım’ı
Zonguldak ve Ereğli’de 8 Kasım’da Uzun Mehmet anılır, kömürün bulunuşu kutlanırken, bir başka 8 Kasım daha kutlanıyor bu coğrafyada.
Zonguldak’ın eski ilçesi, komşu vilayeti Karabük’te.
Bilindiği üzere Ülkemizin ilk demir çelik fabrikası 1937 yılında Karabük’te kurulmuştu.
Zonguldak taşkömürüne yakınlığı ve yanından demiryolunun geçiyor olması fabrikanın burada kurulmasında etkili oldu.
Demir cevheriyle Zonguldak’ın kömürünü aynı potada eriterek çeliğe dönüştüren fabrikamız, yıllar yılı binlerce insanın iş ve aş kapısı oldu.
Yurt sathında inşa ettiği tesislerle fabrikalar kuran fabrika unvanını alan Karabük Demir Çelik fabrikasının 5 Nisan 1994’te alınan bir kararla özelleştirilmesine, özelleştirilemediği takdirde de kapatılmasına karar verildi.
Bu kararın ardından işçiler ve şehir halkı bütünleşerek topyekûn ayağa kalktı.
8 Kasım 1994 tarihinde zirveye erişen şanlı direnişle fabrika kapanmaktan, kapısına kilit vurulmaktan kurtuldu.(3)
İşte Karabük’ün 8 Kasım’ında da bir şehrin, bir ekmek kapısının yeniden dirilişi kutlanıyor.
Hem Zonguldak’ın hem de Karabük’ün 8 Kasım’ını kutluyorum.
Ebediyete intikalinin yıl dönümünde de Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK’ü minnet ve şükranla anıyorum.
KAYNAKÇA
1- Doç. Dr. A, Efiloğlu - Arş. Gör. Ç, Tan, “Tek Parti Dönemi Uzun Mehmet Kömür Bayramı Kutlamaları”, History Studies Bülent Ecevit Üniversitesi 2016, Zonguldak.
2- Vakit gazetesi, 30 Teşrinievvel 1932
3- https://ozcelikis.org/8-kasim-ruhunu-25-yilinda-da-yasattik/