Tren istasyonları…
Anadolu coğrafyasını ilmik ilmiş kuşatan demirağlar üzerinde taht kurmuş abidelerdir.
Hayatın kalbi orada atar.
Nice ayrılıklara kavuşmalara tanıklık ederler.
Özgün mimarileri ve çevre düzenlemeleriyle modernleşmenin ve kent kimliğinin mihenk taşlarıdır.
Hemen hepsinin apayrı ve gizemli bir hikâyesi vardır.
Eskipazar İstasyonu gibi…
Batı Karadeniz Bölgesi’nde kendi adını taşıyan çayın derin vadisini kendine mesken tutmuş Anadolu’nun şirin kasabasıdır Eskipazar.
Zonguldak’ın tarih yolculuğunda onun da izleri var.
Vaktiyle Çankırı’nın bir kasabası olarak Zonguldak’a bağlı Safranbolu’nun kapı komşusuydu.
1995 yılında vilayet olan Karabük’e bağlandı.
Sarı Traverten taşlarıyla, Büyük Önder Atatürk’ün ebedi istirahatgahı Anıtkabir ile Gazi Meclisimiz TBMM’nin mimarisinde Eskipazar’ın da imzası yer alıyor. (1)
İlk tren sevinci
Hadrianapolis antik kentiyle son yıllarda adından sıkça söz ettiren Eskipazar’ı tarihte önemli kılan ve Zonguldak’ı da ilgilendiren husus, içinden geçen demiryoluna sıra dışı kavuşma hikâyesidir.
Bilindiği üzere, nihai menzili Ereğli olan Ankara-Zonguldak demiryolunda önce Irmak-Filyos hattı yapılmıştı.
Karabük, Eskipazar ve Çankırı’dan geçen hattının yapımına 1927 yılında Filyos ve Irmak’tan başlandı. (2)
Bugün, kıyıdan uzakta dalgalarla raks eden, efsunlu güzelliğiyle fotoğraf tutkunlarına en nadide pozlar veren iskelenin yapımıyla Filyos’tan başlanan demiryolu 1932 yılında Karabük’e vardı.
13 Mayıs 1933 tarihinde de Eskipazar’a ulaştı.(3)
Demiryolunun Eskipazar İstasyonuna gelmesi münasebetiyle büyük bir sevinç bayramı yapıldı. Trenin istasyona girişiyle birlikte kurbanlar kesilip şenlik yapıldı. Pehlivanlar güreş tuttular.(2)
Eskipazar’da telaki!
Filyos cihetinden gelen demiryoluyla büyük bir sevinç duyan Eskipazarlıların asıl duymak istedikleri haber, Irmak cihetinden gelecek hattaydı.
Ve nihayet beklenen haber geldi. Renk cümbüşüyle Anadolu coğrafyasında en güzel tablolar sergileyen sonbahar mevsimi en güzel haberini Eskipazar’a getirdi.
Üzerinde medeniyet kervanlarının seyredeceği demiryolu 17 Haziran 1935 tarihinde Çerkeş’e, gelirken, bir sonbahar günü olan 27 Ekim 1935 tarihinde Eskipazar’a ulaştı.(4)
Zonguldak Filyos cihetinden gelen demiryolu hattı ile Ankara Irmak cihetinden gelen demiryolu hattının iki ucu Eskipazar istasyonunda telaki etti, birbiriyle buluştu.
Rayların ve şehirlerin bağlantı noktası Eskipazar’da gerçekleşen bu tarihi anı Kurun gazetesi, “Filyos hattının ikmalinden halk çok duygulanmış ve mahallinde halk, memur ve müteahhitler büyük sevinç gösterisi yapmışlardır.” ifadesiyle duyurdu. . (5)
Demiryollar dergisi de “Irmak ve Filyos cihetlerinden ilerlemiş olan pozun kavuşmuş bulunduğu Eskipazar İstasyonu Ankara ciheti makas başında rayların birleştiği finalde yapılan tezahürattan bir görünüş” şeklindeki fotoğraf altı yazıyla aktardı. (6)
Eskipazar’ın ev sahipliği ve tanıklığında gerçekleşen büyük buluşmayla; emeğin başkenti Zonguldak, çeliğin başkenti Karabük, Yaren başkenti Çankırı ve Cumhuriyet’in başkenti Ankara çelik raylarla birbirlerine bağlandı.
Atatürk’ün ‘Demiryolu refah ve kalkınma yolu’ diye ifade ettiği gibi, bu bölgenin ekonomik, sosyal ve kültürel olarak kalkınması çelik raylarla birlikte gerçekleşti.
KAYNAKÇA
1- http://www.eskipazar.gov.tr/sari-traverten-taslari, Erişim: 1 Aralık 2023
2-Demiryollar dergisi, 1935-130
3-Karacakaya R,Yücedağ İ,Yılmaz N, “Arşiv Belgelerinde Karabük” s. 28, Karabük Valiliği Kültür Yayınları İstanbul 2013, Vakit gazetesi 29 Nisan 1933, Son Posta gazetesi 14 Mayıs 1933
4-Haber gazetesi 18 Haziran 1935, Haykır Yavuz, “Atatürk Dönemi Kara ve Demiryolu İnşa Çalışmaları(1923-1938)”, s. 359, T.C Fırat Ü. Sosyal Bilimler Ens. ABD, Elazığ 2011
5-Kurun gazetesi 27 Ekim 1935,
6-Demiryollar dergisi 1940-187