Madenci yakınlarımızdan “Kozlu İhsaniye pavyonları” ifadesini duyalı 50 yıl geçti.

Yenice ormanlarında “sayvan” havasını teneffüs edeli 40 yıl oldu.

TRT Belgesel’in 2024 yılı yapımı Yenice’deki orman işçilerinin hikâyesini anlatan programı izlerken film şeridi gibi iki konu geçti gözümün önünden.

“Pavyon” kelimesi, Zonguldak Kömür Havzasına özgün bir ifadeydi.

Ulaşım yetersizlikleri nedeniyle uzak kasaba ve köylerin maden işçilerinin günü birlik iş yerlerine geliş-gidişleri mümkün değildi.

Bu nedenle grup işçisi olarak bir ay ocakta, bir ay da köylerinde kaldılar.  

Ocakta çalışırken de adına “pavyon” denilen mekânlarda yatarlardı.

Yatakhaneyle birlikte yemekhane, banyo ve çamaşırhane bölümleri olan pavyonlarda yaşanan hikâyeler köylere kadar sirayet etmiştir.

Dolayısıyla “pavyon” ifadesi, bilinenin aksine Karaelmas diyarında başka bir anlam taşır. 

Fakat Zonguldak’ın eski ilçesi Yenice için durum başkadır.

Zonguldak’ın doğu, Karabük’ün en batı ucunda kalan bu kadim ilçe, hem “pavyon”, hem de “sayvan” ifadelerinin her ikisine birden aşinadır.

Çünkü Yenice hem madenci, hem de ormancı şehridir. Karabük’ün bu özelliğe sahip tek ilçesidir.

Türkiye’nin en yoğun ormanlarının bulunduğu Yenice’nin temel geçim kaynağı kömür madeni ve orman işçiliğidir.

 “Karadır Kaşların” türküsündeki “Ormanların gümbürtüsü başıma vurur” dizesi sanki Yenice ormanları için yazılmıştır.

Madenciler dışında kalan kesim ekseriyetle ormanlarda çalışır.

Hava ve arazi şartları gereği orman işçiliği ilkbahardan sonbahara kadar yapılabilmektedir.

Bu zaman aralığında çalışan orman işçileri, çalışma şartları ve mesafenin uzak olması nedeniyle günü birlik evlerine gidip gelemezler.

20-30 kilometreyi bulan uzaklıktaki köylerine ancak hafta sonları gelebilirler.

Hafta arasında ise yayvan yapraklı ağaçlar altına ahşaptan yaptıkları ve “sayvan” adını verdikleri barakalarda kalırlar.

40 yıl evvel çalışmalarına ve sayvanlardaki yaşamlarına şahitlik ettiğim orman işçilerinin takriben 8 ay boyunca tüm yaşamları sayvanda geçer.

Acı tatlı hikâyeler yaşanır. Bu hikâyeler kamyonlara yüklenerek dalga dalga Yenice’yi etkisi altına alır. 

Hülasa madencilik ve ormancılık, pavyon ve sayvan Yenice’nin temel kültürüdür.