Kâğıthane ilçesi…
Haliç’in kuzeyi ile TEM otoyolu arasında tarihi bir yerleşim yeri.
Has bahçeleri ve saraylarıyla payitahtın en müstesna mekânlarının yer aldığı Kâğıthane’den “Haliç-Karadeniz Sahra Hattı” adındaki tarihi dekovil (dar hatlı demiryolu) geçmekteydi.
Kâğıthane’ye ilgiyi artıran özelliklerin başında da bu tarihi demiryolunun hikâyesi geliyor.
Kömür yolundan istiklal yoluna
Söz konusu dekovilin ılış hikâyesi kısaca şöyle:
1914 yılında Haliç kıyısında, Kâğıthane ve Alibeyköy derelerinin birleştiği yerde Silahtarağa Elektrik Santrali kurulmuştu.
Santralin kömür ihtiyacı da Zonguldak havzasından çıkarılan ve gemilerle taşınan taş kömürü ile karşılanıyordu.
Birinci Dünya Savaşı sırasında Rus donanmasının Zonguldak’tan kömür yüklü gemilere izin vermemesi nedeniyle santral durma noktasına geldi.
Alternatif çözüm olarak, İstanbul’un kuzeyinde bulunan atıl durumdaki Ağaçlı ve Çiftalan linyit kömür madenleri faal hale getirildi.
Söz konusu kömürlerin santrale taşınması için askeri birlikler tarafından Silahtar ağa Santrali ile Ağaçlı ve Çiftalan arasında dekovil hattı inşa edildi.
Bilahare kuzeyde Karaburun’a kadar uzayan hat ile sadece kömür taşınmadı, Kurtuluş Savaşı sırasında İstanbul’dan kaçırılan silahların Anadolu’ya ulaştırılmasına hizmet etti.
İşgal kuvvetlerinin kontrolündeki depolarından kaçırılan silah ve mühimmatlar, dekovil trenleriyle Karaburun’a, buradan da deniz yoluyla İnebolu’ya ulaştırılmıştı.
Kömür yolundan istiklal yoluna dönüşen hat, savaşın bitmesi ve kömür sıkıntısının ortadan kalmasıyla birlikte 1950’li yıllarda söküldü.
Nostaljik Kâğıthane Treni
Tarihi hattın ortaya çıkarılarak, yeniden hayata geçirilmesine yönelik Kâğıthane Belediyesi öncülüğünde 25 yıl önce bir çalışma başlatıldı.
Büyükşehir Belediyesi ve ilgili kurumlarla işbirliği içinde yapılan uzun soluklu çalışmalarda maalesef arzu edilen mesafe kat edilemez.
Buna karşın, Kâğıthane Belediyesi tarafından “Tarihi Kâğıthane Treni” adıyla örnek proje hayata geçirildi.
Güneş enerjisiyle çalışan ve Silahtarağa Santrali ile Kâğıthane merkezi arasındaki 3 kilometrelik güzergâhta hizmet veren nostaljik tren büyük ilgi görüyor.
Şehrin turizm ve tanıtılması ile tarihinin gelecek nesillere aktarılmasını sağlayan nostaljik tren projesinde emeği geçen herkesi kutluyorum.
Projenin Zonguldak ve çevresi için örnek olmasını diliyorum.
